در دو سالی که از عمر معاونت پرستاری می گذرد عملا با تصمیماتی غیر منطقی و چالش برانگیز در حوزه ی پرستاری و عدم دفاع سازمان نظام پرستاری از حق مردم و پرستاران مواجهیم.
البته در رسانه ها به طور یک طرفه و با حذف نظرات افراد ی که مستقیما بر بالین مردم در حال کار کردن هستند، موضعات درست وارونه جلوه داده می شود و متاسفانه در این مسیر به شخص وزیر وبه تبع آن به ریاست محترم جمهور اطلاعات غلطی در راستای حفظ منافع شرکتهایی خاص که به افرادی کاملا مشخص مرتبطند داده می شود.در این نوشته مختصرا به دو اقدام عملیاتی شده و یک پیشنهاد در حال عملیاتی شدن نظری می اندازیم:
در نیمه ی دوم سال 93 طرح پرداخت کارنه ی مبتنی بر عملکرد مطرح شد که از طرف پرستاران بالین نقدهایی پیش از اجرا شد و هنوز هم اسناد این حرفها موجود است و پیش بینی شد که این طرح مناسب نیست و نمی تواند ضامن اجرای عدالت در سیستم درمان باشد و... که بعدها با اجرایی شدن آن مشخص شد مه پیش بینیهای ما درست بوده است و یکی از اصلیترین عوامل اعتراضات اخیر در مراکز درمانی همین بی عدالتی افزوده شده با اجرای طرح پرداخت اسما مبتنی بر عملکرد و در عمل مبتنی بر تبعیض و بی عدالتی و به قول پرستاران بیگاری بود.
اما درباره ی طرح دوم که آموزش نیروهایی با یک سال دوره به نام بهیار با مبلغی بسیار گزاف هم مسئله دقیقا به همین منوال است. شکالهای این طرح که نه بر اساس نیاز سنجی بیماران و مردم و بلکه در راستای منافع مالی شرکتی خاص که پیشتر فقط پروژه های عمرانی شکست خورده داشته (در ارومیه و مشهد و رشت و ...)طراحی شده و با اعتراضات بسیاری مواجه شد و به نظر می رسد از مهرماه شاهد اعتراضات دانش جویی به این طرح باشیم.
این طرح که چندین بار توسط وزرای مختلف پیشنهاد و با اعتراضات کنار گذاشته شد، این بار با دست خود پرستاران بر خلاف منافع مردم و بیماران در حال اجراست.
به نحوه ی ثبت نام و آموزش که نظری بیاندازیم واضح است که بیشترین نفع را شرکتی می برد که عملا نقشی در آموزش ندارد و...
خود نحوه ی واگذاری این عاملیت به شرکت مذبور هم رانت است و در کشوری که مدام شعار برچیده شدن رانت های مختلف سر داده می شود چگونه می توان در دولت تدبیر شاهد چنین رانت واضح و آشکاری باشیم که البته این رانت در به کارگیری شرکتی پرستاران با ایجاد شرکتی مادرو واحدهم مشاهده می شود.از اینها که بگذریم معایب این دوره در عدم لزوم وجود رده ی خدمتی بعد از پرستاری نیست و همه می دانیم که باید بعد از پرستاری و بالاتر از خدمات در مراکز باید افرادی برای انجام امور اولیه ی بیماران که به گفته ی برخی توسط همراهان انجام می شود وجود داشته باشد. دلیل تشنگی سیستم به این افراد دقیقا مانند تشنگی به خدمات پرستاران عدم وجود نیروهای دوره دیده نیست بلکه دلیل اصلی عدم به کارگیری (استخدام یا قراداد یا خرید خدمت و ...) این رده ی شغلی است که در سیستم درمان و در ردیفهای اداری با عنوان کمک بهیار شناخته می شوند.اما معایب اساسی و اصلی این طرح :
1-سپردن امور اساسی بیماران به افرادی که نه بنیه ی علمی حداقلی را حتی دارند و نه بنیه ی عملی اقدامات مهارتی که در شرح وظایفشان ذکر شده (البته شرح وظایفی مانند گاواژ و لاواژ و ساکشن و ....)
قطعا پشت هر وظیفه ی مهارتی یک پشتوانه ی علمی وجود دارد وگرنه اغلب کارهای جراحی و ارتوپدی مهارتی است .
این افراد با نام بهیار که وارد سیستم می شوند قطعا به عنوان نیروی بالین محاسبه و در استاندارد پرستاربه بیمار مد نظر خواهند بود و در ساعاتی از روز و شب با بیماران تنها خواهد بود و حتی دادن دارو توسط این افراد که دانش دارویی مناسبی ندارند هم کار درستی نیست و مخاطره آمیز است. گرچه برخی مدعیند که در منزل داروها توسط خود بیمار یا خانواده انجام می شود اما این توجیه مناسبی نیست چرا که تنوع دارو در مراکز درمانی احتمال خطا را بسیار بالا می برد و حتی گاهی پرستاران تحصیل کرده هم خطاهایی دارند .
2- با توجه به عدم وجود مجوز استخدام نیرو در دولت و باتوجه به نیاز شدید بیماران به خدمات پرستاران آکادمیک که در ایران در پایینترین سطح آماری قرار دارد، با به کار گیری چنین نیروهایی به هر شکل که باشد می تواند عامل تقویت کنند ی عدم جذب پرستاران باشد حال آنکه اولویت اصلی بیماران نیازهای اساسیترشان است و بیماری که سالم نباشد به خدمات بیماربران و کمک بهیاران و ... نیازی ندارد.
لذا اولویت استخدام یا خرید خدمت با پرستاران است نه رده های پایینتر گو اینکه در این رده ی خدمتی که هم اکنون نیروهای آموزش دیده ی بسیاری در سطح جامعه داریم که به کار گرفته نشده و نمی شوند.
3- افرادی که در کلاسهای این دوره ها شرکت می کنند به امید استخدام و شاغل شدن می آیند و افرادی هستند که گاها در رشته های بسیار مناسبی هم تحصیل کرده انداما به دلیل نبودبازارکار روی به این کلاسها آورده اند.
البته معاونت پرستاری وزارت بهداشت در قامت رییس سازمان نظام پرستاری هم سابقه ی دادن کتبی وعده ی استخدام به افراد را دارد که بعد آموزش نتوانسته اند به تعهدشان عمل کنند. اما این بار دارند از زبان دولت تدبیر و امید وعده می دهند. حال اگر می توانند نیروهایی را به کار بگیرند چرا نیروهای لازمتر و ضروریتر را به کار نمی گیند (یعنی پرستاران) واگر نمی توانند چطور به افرادی که دارند آموزش می دهند وعده ی استخدام و شغل و ... می دهند؟
حرف در ای باره بسیار است اما متاسفانه اخیرا افرادی مانند دکتر ابدی بدون اطلاع دقیق از انتقادات مخالفین ، حرفهایی می زنند که واقعیت ندارد. قطعا حضور یک رده ی خدماتی بین پرستار و نیروهای خدماتی برای مراکز ضرورت دارد اما این افراد باید دقیقا شرح وظایف همراهان را داشته باشند که قبل از این هم بوده و هنوز هم با عنوان کمک بهیار یا کمک پرستار در مراکز حضور دارند.
اما بحث اخیری که باز شده است افزایش 60 درصدی حقوق پرستاران بخشهای اورژانس است .
این طرح قطع به یقین یک طرح غیر کارشناسی شده و اختلاف بر انگیز است .دلایلم برای این حرف :
1- در ایران پرستاری تخصصی نیست و همه ی پرستاران می توانند در اورژانس کار کنند و این کار باعث بروز اختلافات شدیدی در بین پرستاران می شود.
2- سختی کار بسیاری از بخشها و حتی سی سی یو جنرال (55 درصد) از اورژانس(45 درصد) بیشتر است.
لذا انتظار می رود که حقوق این بخشها نیز افززایش یابد حتی بیشتر از بخش اوژانس ...
هم اینک من که تمام سالهای کارم (حدود 23 سال) در اورژانسهای مختلف کار کرده ام این حرف را می زنم و نمی توانند متهمم کنند که دنبال منافع خودش است.
اما اشکال اورژانسها که قادر به ارائه ی خدمات مناسب به بیماران و مراجعان نیستند مسائل دیگری بجز حقوق و مزایاست. مطمئنا پرستاران هم اینک با تمام توانشان در اوژانسها کار میکنند اما تعداد نیرو از استانداردها بسیار پایینتر است.به نظر با اجرای مناسب تعرفه های خدمات پرستاری این شلوغی مراکز و کمبود نیرو به امتیازی برای این مراکز بدل می شود و شوق پرستاران به کار را بیشتر کرده و درآمد مکفی داشتن از یک مرکزرز هم به حذف اضافه کاری و هم به حذف چند جا کاری می انجامد. قطعا خود مردم هم شاهدند که پرستاران بداخلاقی گه گاهشان و نرسیدن به ارائه ی خدمات مناسب را مرهون کمبودهای سیستم درمان از نظر نیرو و امکانات و .... هستند و نه کم کاری.
بارها مشاهده می شود که چند بیمار همزمان بدحال با یک یا دو پرستار مواجهند و پرستار را همراه این بیمار سمت بیمار خودش و آن یکی سمت دیگری می کشد.نبود امکانات و عدم حضور برخی همکاران گروههای دیگر در محل کارشان و نبود امکانات کافی هم مزید بر علت می شود تا مردم آسیب ببینند. لذا افزایش یک طرفه ی حقوق یک گروه به هیچ عنوان منطقی به نظر نمی رسد.
در فرصتهای بعدی جهت پیشگیری از اطاله ی کلام پیشنهاداتم را تقدیم می کنم.
محمود عمیدی- پرستار بالین
نظرات شما عزیزان: